In de palliatieve fase kan Ziel & Zorg o.a. helpen om met angstgevoelens om te gaan, en innerlijk meer vertrouwd te raken met de dood. Zodat er met meer vertrouwen losgelaten kan worden en er mogelijk overgave komt.

Ook in de laatste dagen en uren van iemands leven, kan Ziel & Zorg helpen om het leven in vertrouwen af te ronden en los te laten. Nog te vaak zijn de laatste dagen of uren sec een wachten tot de dood een feit is. Door gerichte aandacht op zielsniveau kan het leven echter tot de laatste ademteug waardevol zijn. De begeleiding kan gericht zijn op  het scheppen van een veilige en rustige sfeer, op lichamelijke en mentaal-emotionele ontspanning, op aangename zintuiglijke ervaringen, het aanreiken van troostrijke teksten en eventueel verdiepende gesprekken. Ook (nachtelijk) waken naast het bed is een mogelijkheid.

Praktijkvoorbeeld: Ziel & Zorg tijdens de terminale fase 

Ik heb enkele jaren als vrijwilliger in de terminale thuiszorg gewerkt. En toen mijn moeder in april 2020 overleed heb ik het weer ervaren: ik ben op mijn plek aan het bed van iemand die sterft.

Via mijn aanwezigheid en volledig open aandacht kan ik iemand veiligheid laten ervaren. Het gevoel geven er niet alleen ervoor te staan. Om gezien en gekend te worden, voorbij de zichtbare vorm. Aangeraakt te worden, nabijheid te voelen. Kunnen ontspannen door mijn stem, door de sfeer die ik schep. Een herinnering of beleving van schoonheid; bijvoorbeeld in een bloem, in een beeld, in een verhaal, in klank, in geur.

Maar ook de (lichte) fysieke verzorging. Kleine bewegingen (gewoon liggend in bed) die het lichaam goed doen. Samen ademen. Samen mediteren of bidden. Samen stil zijn. Samen geraakt zijn.

En alles mag er zijn… Er hoeft niets buiten gehouden, ontkend of onderdrukt te worden. Er hoeft ook niets ‘gefixt’ te worden; we proberen niet ergens vanaf te komen. Zo ontstaat ruimte om te zijn met wat er in ieder moment ook maar is. En paradoxaal genoeg brengt juist dat vaak gevoelens van vrede, welzijn en zingeving, hoe lastig of uitzichtloos de situatie vanuit het verstand bezien soms ook mag lijken.

Onderstaand gedicht schreef ik aan een sterfbed. Het verwoordt voor mij  de essentie van wezenlijk contact op het niveau van de ziel. Ik hoop ook met u of uw naaste op deze manier contact te mogen maken.

Ontmoeting op de grens 

In de diepte van uw ogen
herken ik het licht
van zachtheid en van liefde,
van zijn.

Woordloos kijken wij elkaar aan
het contact tot de essentie gereduceerd
op de grens van deze wereld
en een andere.

Eén blik is voldoende
en omvat alles:
kennen en gekend worden
voorbij wat zichtbaar is

Mieke, 2012