WAT IS TRAUMA – PTSS en COMPLEX TRAUMA
Bij trauma denken we meestal aan een ingrijpende gebeurtenis die tot een shock of extreme stress leidt, zoals bijvoorbeeld een ongeluk of geweldsmisdrijf. De term Post Traumatisch Stress Syndroom (PTSS) is bij velen bekend; niet in de laatste plaats door de aandacht hiervoor bij militairen die uit oorlogssituaties terugkeren. Ook komt bij het woord trauma direct het beeld op van chronische en ernstige emotionele verwaarlozing, misbruik of geweld in de relatie met ouders, opvoeders of andere personen, aangeduid onder de noemer Complex Trauma. In deze beide vormen is trauma overduidelijk aanwezig en heeft het diepgaande en ingrijpende invloed op het dagelijkse leven van de betrokkene.

VERBORGEN TRAUMA
Mijn persoonlijke en professionele ervaring leerde mij echter dat trauma ook veel minder evident aanwezig kan zijn! Hierbij is de oorzaak en de impact weliswaar meer verhuld, maar het effect niet minder diepgaand of ingrijpend. Sterker nog: het niet-weten of niet-herkennen van trauma-symptomen kan leiden tot intense gevoelens van zelfverwijt, schuld, schaamte, onmacht. Tot het idee dat er iets helemaal mis is met je – en dat je daar zelf verantwoordelijk voor bent omdat er niet direct een ‘zichtbare’ aanleiding voor is. Er is geen verhaal voor, geen verklaring, en daarmee kan het in de ogen van buitenwereld en/of die van jezelf, al gauw overkomen als karakterzwakte of overgevoeligheid.

HERKENNING 
In de afgelopen jaren hebben boeken als ‘Het drama van het begaafde kind’ (Alice Miller) en vooral het boek ‘De tijger ontwaakt’ (Peter Levine) mij veel inzicht gegeven in trauma. Substantiele stukjes van de puzzel van mijn leven zijn op hun plaats gevallen met deze kennis. Fundamentele levenservaringen, zoals een diepe, ondefinieerbare angst die altijd aanwezig was en zich op ontelbaar veel manieren uitte. Het leven vanuit mijn hoofd en niet of beperkt IN mijn lichaam kunnen zijn, zoals dat tot mijn 30e levensjaar de boventoon voerde. Mijn gevoeligheid en alertheid voor alles wat ‘van buiten’ kwam, inclusief woorden en emoties van anderen en hun energetische lading. Voor mij is het gaandeweg klip-en-klaar geworden: er is trauma in mij… En ik ben ervan overtuigd dat er met mij veel mensen zijn die trauma meedragen zonder zich hier voldoende van bewust te zijn.

DE WEG VAN HET LICHAAM
Mijn transformatieproces, dat zich pakweg afspeelde tussen mijn 30e en 45e levensjaar, vond plaats via emotioneel lichaamswerk en langdurige inzichtgevende psychotherapie. Pas aan het einde van dit proces kwam ik met yoga en meditatie in aanraking. Inmiddels ervaar ik in mijn innerlijk en in de verbinding met mijn lichaam een ultieme bron van veiligheid. Ik neem datgene wat ik lichamelijk en geestelijk gewaar word serieus en probeer te handelen op een manier die mijn welzijn en mijn authenticiteit ondersteunt. En middels mijn werk als yogadocent en meditatieleraar op het gebied van mindfulness en zelfcompassie draag ik de opgedane kennis en doorleefde ervaring over op anderen, in de diepe overtuiging dat we via deze weg onszelf kunnen helen.

TRAUMA SENSITIEVE YOGA (TSY)
Het boek ‘Traumaverwerking door Yoga’ van David Emerson was voor mij dan ook herkenning op het diepste niveau… Ik heb in 2016 bij hem de 4-daagse training gevolgd ‘Teaching Trauma Sensitive Yoga’. Dat was opnieuw een feest van herkenning, een inspiratiebron en een helder weten: “hiervoor ben ik -letterlijk en figuurlijk- in de wieg gelegd”. Ik kwam erachter dat mijn lesstijl al bijzonder traumasensitief IS. Ook mijn achtergrond als mindfulness- en compassietrainer draagt bij aan het kunnen overdragen van de belangrijkste grondprincipes. TSY voelt voor mij als heel ‘dicht-bij-huis’ en als een zeer waardevolle aanvulling in mijn ’toolbox’. Ik bied TSY op verschillende manieren aan:

• in 1-op-1 begeleiding
• in kleine groepjes binnen mijn praktijk (cursusvorm)

KERNPRINCIPES VAN TSY
Om je een beeld te geven wat je kan verwachten lees je hier een omschrijving van de kernprincipes van TSY:

1. In een veilige relatie vergroten van het lichaamsbewustzijn, met als doel het lichaam in toenemende mate als veilig, voorspelbaar en als middel tot zelf-regulatie te ervaren

2. De belangrijkste instrumenten hiertoe zijn interoceptie en het zelf actief kunnen maken van keuzes. Met interoceptie wordt bedoeld het kunnen opmerken van sensaties in het lichaam (in mijn woorden: het van binnenuit voelen van het lichaam. In TSY wordt je uitgenodigd en aangemoedigd om deze sensaties te voelen, en dan keuzes te maken t.a.v. hoe je je ertoe wil verhouden – bijvoorbeeld of je de sensaties zou willen versterken of juist verkleinen

3. Er wordt dus NIETS ‘hierarchisch’ opgelegd (directief vanuit de docent), maar er worden opties aangereikt, waaruit men zelf een keuze maakt. Deze manier van werken leidt tot empowerment en het ontwikkelen van ‘agency’: het besef dat je ZELF invloed kan uitoefenen op wat je doet en hoe je je daarbij voelt

4. De vorm (inhoud van de oefeningen) is ondergeschikt aan het doel (interoceptie en keuzes maken). M.a.w. geen ingewikkelde yogahoudingen, maar oefeningen die relatief klein, simpel en kortdurend zijn en die uitnodigen tot DIRECT ERVAREN IN HET HIER & NU.

5. Geen fysieke aanraking ter correctie of ondersteuning door de docent. De docent creëert een veilige omgeving en een veilige relatie; is faciliterend aan het innerlijk proces van de deelnemer en hiermee veel minder expliciet aanwezig of sturend dan in een reguliere yogales. “Our job is to help people feel and notice their bodies and, possibly down the line, to use their bodies for greater self-awareness.” 

TSY – IETS VOOR JOU ?
Er zijn meerdere studies gedaan naar de effecten van TSY – met significant positieve resultaten.
TSY is vooral effectief wanneer er sprake is van complex trauma (relationeel, langdurig).

Al in therapie ?
Wanneer je al in therapie bent, kan TSY een zeer waardevolle aanvulling zijn op je behandeling. In dit geval kan je contact met mij opnemen om te kijken hoe we dit het best vorm zouden kunnen geven.

Twijfel of uitproberen?
Kijk op de agenda voor geplande cursussen. Meedoen, of een individueel consult, is het overwegen waard, OOK als je niet zeker weet of er bij jou sprake is van trauma. Wellicht is dit lijstje van mogelijke trauma-symptomen verhelderend:

• weinig of geen lichaamsbewustzijn
• extreme gevoeligheid of alertheid naar buiten – ongevoelig of verdoofd naar binnen
• angst, paniek, chronische stress
• gevoelens van hulpeloosheid of gebrek aan zelf-sturing
• overmatig piekeren en zorgen maken
• moeite om eigen gevoelens, wensen en behoeften te herkennen en te communiceren
• moeite met grenzen (trekken / bewaken)
• sociale isolatie – moeite om relaties aan te gaan of te onderhouden
• laag gevoel van zelfwaarde, gevoelens van schuld en schaamte
• gedragsproblemen als problemen met eten, slapen, alcohol etc, zelf-destructief gedrag, overmatig willen ‘pleasen’ of aanpassen, agressief of rebellerend gedrag.

Let wel: dit lijstje is niet-uitputtend en bovendien hoeven deze symptomen ook niet perse te wijzen op de aanwezigheid van trauma. Desalniettemin kan TSY ook hier waardevolle handvaten ter verlichting brengen. Neem contact met mij op, zodat we samen kunnen kijken wat in jouw situatie het meest passend is.